Μύρτιλλο

Μύρτιλλο

 

Λατινική ονομασία: Vaccinium myrtillus

Οικογένεια: Ericaceae

Καταγωγή: Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη

Περιγραφή

Γνωστό για τις θεραπευτικές ικανότητες του για αρκετά χρόνια το μύρτιλλο είναι ένα από τα πιο γνωστά super foods. Πρόκειται για έναν φυλλοβόλο θάμνο που συνήθως δεν ξεπερνά το 1 μέτρο ύψος. Ο βλαστός φέρει πολλές διακλαδώσεις και πολλά μικρά ανοιχτοπράσινα φύλλα δίνοντας του μια πολύ συμπαγή εμφάνιση. Το εδώδιμο τμήμα του φυτού είναι οι μικροί, στρογγυλοί, μπλε καρποί που συλλέγονται το Καλοκαίρι. Ανάλογα με την ποικιλία οι καρποί μπορεί να βρίσκονται σε συστάδες στην άκρη του βλαστού ή διασκορπισμένοι ανάμεσα στις διακλαδώσεις.

Θέση

Για το ελληνικό κλίμα προτιμάται να το έχουμε σε σκιερές ή ημισκιερές θέσεις. Το μύρτιλλο λόγω της συμπαγούς κόμης του είναι ανθεκτικό στους δυνατούς ανέμους ωστόσο οι ξηροί άνεμοι μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα. Για μεγαλύτερη ευκολία στην φροντίδα είναι ιδανικό να το φυτεύουμε σε γλάστρα. Αποφεύγουμε τις πολλές μεταφυτεύσεις καθώς οι ρίζες είναι ευαίσθητες κατά τη μεταφορά.

Θερμοκρασία

Ως ιθαγενές της Βόρειας Ευρώπης είναι ανθεκτικό σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Το ελληνικό Καλοκαίρι μπορεί να φανεί σκληρό για το μύρτιλλο, οπότε φροντίζουμε να του παρέχεται σκίαση κατά τους θερινούς μήνες.

Έδαφος

Ευδοκιμεί πολύ καλά σε όξινα, αμμώδη ή πηλώδη εδάφη. Η στράγγιση πρέπει να είναι πολύ καλή. Κατά τους θερινούς μήνες μπορούμε να καλύψουμε την επιφάνεια του χώματος με άχυρο ή φλοιό δέντρων, που μπορούμε να προμηθευτούμε από το φυτώριο, για να συγκρατείται η υγρασία.

Πότισμα

Το μύρτιλλο χρειάζεται πότισμα αρκετό ώστε το χώμα να διατηρεί υγρασία. Κατά την θερινή περίοδο αυξάνουμε τη συχνότητα ποτίσματος, για να διατηρήσουμε χαμηλή τη θερμοκρασία του εδάφους.

Συγκομιδή

Οι καρποί είναι έτοιμοι για συγκομιδή από το τέλος του Ιουλίου. Ωστόσο ο καρπός του μύρτιλλου δεν ωριμάζει μετά την κοπή του από το θάμνο. Αφήνουμε τους καρπούς να ωριμάσουν ανάλογα με τις προσωπικές μας προτιμήσεις.

Επικονίαση

Το μύρτιλλο προσελκύει πολλούς επικονιαστές (πεταλούδες, μέλισσες κλπ). Ένα μόνο φυτό μπορεί να αυτογονιμοποιηθεί και να παράγει καρπούς. Είναι καλύτερο όμως να έχουμε τουλάχιστον δύο φυτά για να αποφεύγουμε περιπλοκές κατά την επικονίαση.

Κλάδεμα

Το κλάδεμα γίνεται κατά τον Φεβρουάριο πριν βλαστήσουν τα νέα φύλλα. Πρέπει να θυμόμαστε ότι κλαδιά άνω των 4 ετών δεν παράγουν καρπούς. Αυτά τα κλαδιά κόβονται στη βάση τους. Επίσης αφαιρούμε τυχόν ξεραμένα μέρη και κλαδιά που φαίνονται πολύ αδύναμα. Φροντίζουμε το κλάδεμα να γίνεται με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορεί να εισχωρήσει ηλιακό φως στο κέντρο της κόμης του φυτού.

Λίπανση

Λιπαίνουμε μια φορά στην αρχή της Άνοιξης πριν βλαστήσουν τα νέα φύλλα. Προτιμούμε λιπάσματα για οξύφυλλα φυτά που είναι πλούσια σε άζωτο ( συνήθως αυτά περιέχουν θειική αμμωνία ή ουρία καλυμμένη με θείο). Το μύρτιλλο μπορεί να υποφέρει από έλλειψη σιδήρου ή μαγνησίου. Σε περίπτωση έλλειψης σιδήρου τα φύλλα κιτρινίζουν αλλά τα νεύρα παραμένουν πράσινα. Αντίστοιχα στην έλλειψη μαγνησίου τα φύλλα παίρνουν μια κόκκινη χροιά ειδικά στην άκρη τους. Αν παρατηρηθούν τέτοια συμπτώματα εφαρμόζουμε το ανάλογο σκεύασμα που θα προτείνει ο γεωπόνος.

Πολλαπλασιασμός

Ο πολλαπλασιασμός φυσιολογικά γίνεται με σπόρο, αλλά επειδή αυτός είναι μικροσκοπικός καταναλώνεται μαζί με τον καρπό. Η συλλογή του καθώς και η διατήρηση του σπόρου δεν είναι εύκολη. Ο πιο εύκολος τρόπος πολλαπλασιασμού είναι με καταβολάδες. Διαλέγουμε έναν νεαρό βλαστό κοντά στη βάση του  φυτού. Αφαιρούμε την πλειονότητα των φύλλων και των πλευρικών βλαστών, αφήνοντας αρκετά στην κορυφή. Λυγίζουμε το βλαστό προς τα κάτω και τον θάβουμε με χώμα. Με ένα ξύλο στηρίζουμε το μη θαμμένο κομμάτι ώστε να είναι κατακόρυφα. Ποτίζουμε συχνά και την επόμενη Άνοιξη κόβουμε το σύνδεσμο μεταξύ του μητρικού φυτού και της καταβολάδας.

Εχθροί και Ασθένειες

Ποικιλίες στις οποίες οι καρποί βρίσκονται σε συστάδες μπορεί να υποφέρουν από βοτρύτη ή ανθράκωση. Οι καρποί ζαρώνουν και μπορούμε να διακρίνουμε γκρίζα ή κοκκινωπά σημάδια αντίστοιχα. Το μύρτιλλο αποτελεί έναν από τους πολυάριθμους ξενιστές του ωιδίου. Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρούνται λευκά σκονισμένα σημάδια πάνω στα φύλλα. Όλα τα παραπάνω αποτελούν κοινές μυκητολογικές ασθένειες των περισσότερων καρποφόρων φυτών και μπορούν να αντιμετωπισθούν με τη χρήση ειδικών σκευασμάτων. Βέβαια οι πιο συχνοί εχθροί του μύρτιλλου και του παραγωγού είναι τα πουλιά και τα σαλιγκάρια που τρέφονται με τους καρπούς του. Κατά την περίοδο καρποφορίας πρέπει να βρούμε ένα καλό καταφύγιο για το φυτό μας.

Διατροφικά οφέλη

Το χαρακτηριστικό σκούρο μπλε χρώμα των μύρτιλλων βασίζεται στις ανθοκυανοσίδες, έναν τύπο πολυφαινολών. Χάρη σε αυτές τις ουσίες τα μύρτιλλα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά. Οι ουσίες αυτές συμβάλλουν στην αύξηση της διαμέτρου των αγγείων, για αυτό τα μύρτιλλα χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική σε σκευάσματα για την καρδιαγγειακή υγεία και τις γαστρεντερικές διαταραχές. Οι ανθοκυανοσίδες έχουν επίσης ευεργετικό ρόλο στην ταχύτητα αναγέννησης της ροδοψίνης και για αυτό χρησιμοποιούνται σε σκευάσματα ενάντια στην κόπωση των ματιών, τον καταρράκτη, την πρόληψη διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και άλλων οφθαλμικών ασθενειών.

DIY

Λικέρ μύρτιλλο

Υλικά:

  • 2 ποτήρια μύρτιλλα
  • 1  ποτήρι ζάχαρη
  • 1 μπουκάλι τσίπουρο
  •  κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένα γαρύφαλλα

Εκτέλεση:

Βάζουμε όλα τα υλικά σε βάζο για 40 ημέρες, κουνώντας το καθημερινά για να λιώσει η ζάχαρη. Δε χρειάζεται ήλιο, το βάζουμε σε ένα σκιερό μέρος (πχ ντουλάπι). Είναι ένα εξαιρετικά χωνευτικό ποτό.



Δείτε περισσότερα

Ηλίανθος

Έχει εμπνεύσει μεγάλους ζωγράφους όπως τον Van Gogh.

Μάρτιος-Απρίλιος

Ο χειμώνας έφυγε και οι εργασίες που έχουμε να κάνουμε στον κήπο, είναι πολλές και σημαντικές.