H βανίλια είναι φυλλοβόλο δέντρο με ύψος 6-8 μέτρα. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη βανίλιας (βανίλιες, δαμάσκηνα, κορόμηλα κ.α.) που καλλιεργούνται σε διαφορετικές περιοχές του κόσμου, με διαφορετικές απαιτήσεις το καθένα. Τα φύλλα της βανίλιας έχουν στρογγυλωπό σχήμα και μπορεί να είναι από ανοιχτά πράσινα έως βυσσινί. Τα χρώματα και μεγέθη των καρπών διαφέρουν ανάλογα με το είδος ή την ποικιλία και μπορεί να είναι από στρογγυλοί μέχρι μακρόστενοι οβάλ, διαφόρων μεγεθών, με αποχρώσεις πράσινου, κίτρινου ως κόκκινου ή ιώδεις.